PUL 2019-28

Rys. 1 Położenie kompleksów nadleśnictwa na tle podziału administracyjnego Polski

Podział na leśnictwa

Nadleśnictwo Rogów posiada numer kodowy 06, podzielone jest na 4 leśnictwa. Największe leśnictwo to Głuchów (1130,96 ha), najmniejsze – Strzelna (742,43 ha). Podział na leśnictwa z podaniem numerów oddziałów występujących w ich zasięgu zamieszczono w poniższej tabeli. 

Przynależność przyrodniczo-leśna

Położenie terenu Nadleśnictwa Rogów na granicach dzielnic i krain przyrodniczo leśnych powodowało zmiany
w określaniu przynależności do tych jednostek regionalizacji. Do niedawna cały teren nadleśnictwa należał do Krainy VI Małopolskiej, Dzielnicy Łódzko-Opoczyńskiej i Mezoregionu Sieradzko-Łódzkiego [Trampler i in., 1990]. Obecna regionalizacja [Zielony, Kliczkowska 2010] lokuje teren nadleśnictwa do dwóch krain: IV Mazowiecko-Podlaskiej, Mezoregionu Równiny Kutnowsko-Błońskiej oraz VI Małopolskiej, Mezoregionu Sieradzko-Łódzkiego.
W krainie IV znajdują się uroczyska: Lipce, Głuchów, Gutkowice i pomniejsze kompleksy leśne leżące w ich sąsiedztwie. W krainie IV znajdują się pozostałe uroczyska.

Obszar Nadleśnictwa leży w zasięgu naturalnego występowania wszystkich ważniejszych gatunków lasotwórczych: sosny zwyczajnej, świerka pospolitego, dębu szypułkowego i bezszypułkowego, buka zwyczajnego i jodły pospolitej (na granicy zwartego występowania).

Przynależność fizyczno-geograficzna

Nadleśnictwo Rogów usytuowane jest w zachodniej części Wysoczyzny Rawskiej, która razem z Wysoczyzną Piotrkowską ograniczona jest od północnego wschodu Kotliną Warszawską a od południowego zachodu Niecką Sieradzką. Obszar ten bywa także klasyfikowany jako strefa krawędziowa Wyżyny Łódzkiej opadającej stopniami ku Kotlinie Warszawskiej.

Zgodnie z fizyczno-geograficznym podziałem Polski Kondrackiego, teren Nadleśnictwa Rogów zaliczany jest do mezoregionu Wysoczyzny Rawskiej (318.83) w makroregionie Wzniesień Południowo-Mazowieckich (318.8).

Rzeźba terenu

Podstawowym czynnikiem, który ukształtował teren nadleśnictwa Rogów były procesy glacjalne zlodowacenia środkowo-polskiego, glacistadiału Warty. Spory areał zajmują tu równiny glin zwałowych, często zmienione peryglacjalnie, z obszarami akumulacji wytopiskowej. Wiek wspomnianych glin nie jest jednolity. Spotkać można także gliny pochodzące ze starszych stadiałów. Pagórkowata rzeźba terenu niektórych uroczysk związana jest także z działalnością lodowca i z procesami wytapiania piasków i żwirów zgromadzonych wśród lodu. Uroczysko Głuchów znajduje się na kemach, natomiast niewielkie uroczysko Gutkowice na ozie.

W uroczyskach Zimna Woda, Wilczy Dół, Doliska i częściowo Zacywilki i Jasień, na warstwach glin spoczywa ciągła warstwa utworów pochodzenia eolicznego: pyłów i pyłów piaszczystych. Miąższość tych utworów pokrywowych sięga od 0,2 do 1,2 (1,5) m. Na niektórych obniżeniach denudacyjnych warstwy glin przykryte są utworami piaszczystymi i piaszczysto – żwirzastymi osadzonymi tam przez spływające wody. W niewielkich fragmentach tarasów starych, suchych obecnie dolin znaleźć można pod osadami mineralnymi eemskie, kopalne osady organiczne.

Stosunkowo monotonny, falisty krajobraz Nadleśnictwa Rogów urozmaicony jest przez występowanie
w uroczyskach Popień, Rogów i Głuchów pradolin rzecznych oraz erozyjnych zagłębień terenowych (Głuchów, Lipce, Zacywilki). Za najbogatsze pod względem rzeźby terenu uznać należy uroczyska Rogów i Głuchów.

 Warunki wodne

Obszar Nadleśnictwa Rogów i terenów sąsiednich jest ograniczony od zachodu doliną rzeczki Mrogi i jej małych dopływów o dnie na wysokości 160-164 m n.p.m. Od południa ogranicza go dolina Rawki i jej dopływów z dnem na wysokości 170 m n.p.m., zaś od wschodu dolina Łupi przechodzącej dalej w Skierniewkę (około 160 m n.p.m.). Rzeki te odprowadzają wodę z tego terenu w różnych kierunkach, wszystkie jednak należą do zlewni Wisły. Występujące na terenie nadleśnictwa suche doliny rynnowe odprowadzają wodę opadową do dolin rzecznych. Niewielka przepuszczalność glin zwałowych powoduje stagnowanie wód opadowych, szczególnie po intensywnych, obfitych opadach.

Warunki glebowe

Prace glebowo-siedliskowe zostały przeprowadzone w latach 1986-1989, pod kierownictwem prof. dr hab. R. Zaręby, w trakcie prac przygotowawczych poprzedzających sporządzenie operatu urządzenia lasu Nadl. Rogów na lata 1989-1998. Wyniki tych prac są dostępne przede wszystkim w „Operacie glebowo–siedliskowym Nadleśnictwa Rogów” z roku 1989, oraz częściowo w opracowaniu: „Warunki przyrodnicze lasów doświadczalnych SGGW
w Rogowie” [Zielony (red.) 1993r ].

Podczas prac taksacyjnych do planu urządzenia lasów Nadleśnictwa Rogów w roku 1998 oraz 2008 dokonano jedynie weryfikacji aktualnych form stanu siedlisk. Siedliska zniekształcone i zdegradowane wyróżniano na podstawie zgodności składu gatunkowego z warunkami siedliskowymi, przy uwzględnieniu struktury drzewostanów (piętrowość, występowanie podszytu i podrostu) oraz dominujących w runie gatunków roślin.

Gleby na terenie Nadleśnictwa Rogów wytworzyły się z różnych wiekowo skał macierzystych o różnym uziarnieniu. Przeważają tu gliny pochodzenia lodowcowego z czasu glacjału Warty i starszych, przykryte brukiem
i piaszczystymi utworami fluwioglacjalnymi krótkiego transportu wodnego. Na nich spoczywa zwykle płytka warstwa eolicznych utworów pyłowych i pyłowo piaszczystych. W przeważającej części nadleśnictwa (oprócz uroczysk Gutkowice i Prusy) występują mezotroficzne i eutroficzne gleby płowe i brunatne z bogatą ektopróchnicą typu moder mulowaty i mull.

Stosunkowo niewielkie obszary ubogich gleb piaszczystych, odpowiadających siedliskom boru suchego i świeżego (szczególnie ur. Gutkowice), są porównywalne pod względem powierzchni z udziałem gleb bagiennych
i zabagnionych, z siedliskami lasów wilgotnych, lasów mieszanych wilgotnych i olsów jesionowych. Łączny udział gleb płowych i brunatnych wynosi ponad 60%. Znaczny jest też udział podtypu gleb rdzawych bielicowych (ponad 26%).

Ze względu na fakt, że w międzyczasie zmieniły się klasyfikacje gleb leśnych należałoby dostosować operat glebowo-siedliskowy do obecnie obowiązującej klasyfikacji.

Warunki klimatyczne

Warunki klimatyczne panujące na terenie Nadleśnictwa Rogów uznać można za stosunkowo korzystne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju występujących gatunków rodzimej dendroflory. Dokuczliwym czynnikiem dla wzrostu roślin drzewiastych, zwłaszcza w młodym wieku jest jedynie występowanie w trakcie okresu wegetacyjnego przymrozków.

Wieloletnia średnia roczna temperatura powietrza:    7,2oC

Wieloletnia średnia sumarycznego rocznego opadu:  595 mm

Termiczny okres wegetacyjny zaczyna się w Rogowie średnio około drugiego kwietnia
a kończy się około drugiego listopada. Koniec tego okresu jest dość stabilny, natomiast początek może odbiegać od średniego nawet o 15 dni. Pokrywa śnieżna zwykle pojawia się około dziewiątego grudnia a znika dwudziestego piątego marca.

Tab.  Średnia miesięczna liczba dni z przymrozkami w okresie wegetacyjnym (lata 1950-1973)

Częstość i intensywność przymrozków są największe w kwietniu (do -11oC) i październiku (do -12oC). Bardziej jednak groźne dla wegetacji wydają się być przymrozki majowe, rzadsze i mniej silne, ale dotykające rośliny bardziej już rozwinięte.

Należy zauważyć, że okresy przymrozkowe w lesie są wyraźnie krótsze, niż na terenie otwartym, zaś sam okres wegetacyjny (termiczny) jest tylko nieznacznie krótszy w głębi lasu.

Charakterystyka typów siedliskowych lasu

W strukturze siedliskowych typów lasów Nadleśnictwa Rogów zdecydowanie dominują lasy mieszane świeże i lasy świeże, zajmując łącznie przeszło 80% powierzchni zalesionej nadleśnictwa. W ujęciu troficznym siedliska borów zajmują 4,13%, siedliska borów mieszanych 6,19%, siedliska lasów mieszanych 50,67%, lasów 37,16%, olsów
i olsów jesionowych 1,84% powierzchni leśnej Nadleśnictwa. W ujęciu wilgotnościowym siedliska świeże 95,11%, siedliska wilgotne 3,05%, olsowe 1,84% powierzchni leśnej Nadleśnictwa.

Porównując aktualny udział poszczególnych typów siedliskowych lasu z danymi zawartymi w opracowaniu z ubiegłego okresu gospodarczego zauważyć można stosunkowo niewielkie zmiany, obejmujące mniej niż 2%
w obrębie danego TSL.

Tab.  Porównanie powierzchniowego udziału typów siedliskowych lasu z danymi z poprzedniej rewizji ul.

MAPY DO POBRANIA:

Jasień MGP_drzew

Jasień MGP_siedl

Strzelna MGP_drzew

Strzelna MGP_siedl

Głuchów MGP_drzew

Głuchów MGP_siedl

Lipce MGP_drzew

Lipce MGP_siedl

Bardziej szczegółowych informacji udzielamy na wniosek zainteresowanego.